ταινιοχαμός

πηγή:http://koino.wordpress.com/2007/09/04/%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%85-14/

Ο Μολώχ, που στα εβραϊκά σημαίνει βασιλιάς, ήταν θεός των Μωαβιτών στον οποίον άνθρωποι θυσίαζαν ανθρώπους. Ο «θαυμάσιος» αυτός θεός, είχε ιδιαίτερη προτίμηση στις θυσίες μικρών παιδιά! Έμεινε στην… ιστορία σαν ο θεός της σφαγής! Το ίδιο, βέβαια, και ο Χίτλερ. Στο όνομά του, στο όνομα του φασισμού δηλαδή, θυσιάστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι. Ο Χίτλερ, βέβαια, ο φασισμός δηλαδή, δεν έκανε διακρίσεις. Θυσίαζε όποιον έβρισκε μπροστά του!
Αυτόν τον άνθρωπο(;), αυτόν τον θεό της σφαγής, διάλεξε ο Σοκούροφ να εξανθρωπίσει! Ο Ρώσος δημιουργός προσπαθεί μια ανατροπή. Πηγαίνει κόντρα στις κατάρες και στην οργή της ιστορίας. Πλησιάζει τον Χίτλερ χωρίς προκαταλήψεις και προσπαθεί να ανιχνεύσει ανθρώπινα στοιχεία.
Αυτή καθ΄ εαυτή η προσπάθεια, δεν πρέπει, σώνει και καλά, να αποκλειστεί. Παρότι κάποιος μπορεί να πει, πως προηγούνται άλλες, πιο αναγκαίες, αναζητήσεις! Ο Σοκούροφ, πάντως, αυτή την επιθυμία είχε*. Και την πραγματοποίησε με τον καλύτερο τρόπο! Πρώτα εικαστικά. Οι εικόνες του είναι ανεπανάληπτες. Δεν έχεις την αίσθηση ότι βλέπεις κινηματογράφο. Έχεις την αίσθηση ότι παρακολουθείς ένα πραγματικό κόσμο. Έναν πραγματικό κόσμο, εξωπραγματικό, όμως! Αφού όλα θυμίζουν την πραγματικότητα, ενώ αυτή δεν υπάρχει! Ό,τι συμβαίνει στην οθόνη, έχει μετασχηματιστεί σε τέχνη. Έχει γίνει χορογραφία, μουσική, ποίηση…Βλέπεις ένα κόσμο υπαρκτό, αλλά μεταπλασμένο! Μεταπλασμένο και στη φόρμα και στο περιεχόμενο.
Πρώτα το σπίτι του Χίτλερ. Στην πιο ψηλή κορφή του Ολύμπου (στις Άλπεις). Πνιγμένο στα σύννεφα! Μοιάζει με αετοφωλιά. Πάνω από αυτό δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Σίγουρο εδώ κατοικεί ο «θεός»!.. Ύστερα τα πρόσωπα. Ο Χίτλερ, ο Γκέμπελς, ο Μπόρμαν, οι γυναίκες τους και, κυρίως, η Εύα Μπάουν. Μοιάζουν θεατρικές φιγούρες, όμως, είναι όλοι ζωντανοί. Όχι όπως τους ξέρουμε από την ιστορία. Είναι ζωντανοί με την πραγματική έννοια της λέξης. Δεν είναι, πια, μηχανές. Είναι άτομα που, ενδεχομένως, πονάνε όταν τους τσιμπάς.
Πονάνε, έχουν συναισθηματικές μεταπτώσεις, όπως όλοι οι κανονικοί άνθρωποι, διασκεδάζουν, τρώνε, χορεύουν, ονειρεύονται, διαφωνούν. Διαφανούν… τρόπος του λέγειν. Ποιος να διαφωνήσει με τον Χίτλερ; Μόνον η Εύα Μπράουν! Όλα συμβαίνουν μέσα σε μια μέρα. Όσο διαρκεί η επίσκεψη του Χίτλερ και της παρέας του στην ερωμένη του. Στιγμή όμως, και αυτό είναι στα συν του Σοκούροφ, που δεν παρασύρθηκε σε συναισθηματισμούς, δεν παύουν να είναι και αυτό που πραγματικά αντιπροσωπεύουν! Αυτό με το οποίο έχουν καταγραφεί στην ιστορία. Εργαλεία μιας αρρωστημένης μηχανής. Η οποία θέλει να κυριεύσει τον κόσμο, χωρίς να νοιάζεται για τις ανθρώπινες θυσίες και το αίμα. Ενώ όλα μοιάζουν ότι έχουμε να κάνουμε μια φιλική συνάντηση, ο φόβος και η αγωνία του πολέμου, οι σφαγές και η τρελή επιθυμία του Χίτλερ να κατακτήσει τον κόσμο, είναι διάχυτη παντού. Ο Σοκούροφ κράτησε μια εξαιρετική ισορροπία. Ενώ προσπαθεί να μας μπάσει στον ανθρώπινο κόσμο του Χίτλερ, δεν παραγνωρίζει και το τέρας που ξέρουμε από την ιστορία. Εκεί που νομίζεις ότι μάλλον θα τον συμπαθήσεις, κάτι συμβαίνει και επανέρχεσαι στην τάξη! Ο Χίτλερ παραμένει Χίτλερ, έστω και αν μοιάζει με άνθρωπο!
Ο χώρος δεν με παίρνει να συνεχίσω. Η ταινία σηκώνει πολύ κουβέντα. Όμως, ένα πράγμα σας λέω με βεβαιότητα και αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη. Αν δεν την δείτε, όπως και τις άλλες του αφιερώματος, εσείς θα είστε οι χαμένοι! Ό,τι επιφυλάξεις, ό,τι αντιρρήσεις και διαφωνίες θα προκύψουν μετά την επαφή σας με το αφιέρωμα, μπορεί και πρέπει να σας διευκολύνουν στις γενικές αναζητήσεις σας. Αναζητήσεις για την πολιτική, για την τέχνη, για τους καλλιτέχνες και το ρόλο τους στην κοινωνική εξέλιξη.
Παίζουν: Λεονίντ Μοζγκοβόι, Έλενα Ρουφάνοβα,
*Ο Μολώχ είναι μέρος της τριλογίας «Οι Μεγάλοι του 20ου αιώνα: Λένιν (Ταύρος), Χιροχίτο (Ήλιος), Χίτλερ (Μολώχ). Σ.σ. Δεν έχω δει τον Λένιν, «πληροφορίες», ωστόσο, λένε, πως ο Σοκούροφ δεν τον μεταχειρίστηκε όπως του άξιζε από την ιστορία του και το έργο του (θα δούμε, όταν –και εφόσον- δούμε την ταινία).